Dolina Pięciu Stawów Polskich

Artykuł wskaże, iż Dolina Pięciu Stawów Polskich ma do zaoferowania nie tylko niesamowite widoki, ale też ciekawą faunę i florę, którą można dostrzec zarówno w okolicach jezior, jak i na prowadzących do nich licznych szlakach. Warto zwrócić także uwagę na znajdujące się tam klimatyczne schronisko. To miejsce, podobnie jak Pustynia Blendowska, pokazuje bogactwo Polski poprzez wyjątkowe krajobrazy — od górskich dolin z krystalicznie czystymi jeziorami po niezwykłe pustynne tereny w samym sercu kraju.

Kluczowe wnioski

Dolina Pięciu Stawów w Tatrach wyróżnia się najwyżej położonym schroniskiem w Polsce, niezwykle przejrzystą wodą w zbiornikach wodnych oraz obecnością trzeciego pod względem głębokości jeziora w kraju, czyli Wielkiego Stawu. Jest to idealne miejsce dla miłośników gór, chcących podziwiać przyrodę i ceniących kontakt z naturą. Poniżej zostanie przedstawiona tabela z najważniejszymi informacjami dotyczącymi tego obszaru i najbardziej popularnej trasy prowadzącej do niego.

Opis doliny

Dolina Pięciu Stawów wysokość ma usytuowaną pomiędzy 1625 a 1900 m n.p.m. Jest jednym z najbardziej popularnych miejsc turystycznych w polskich górach. Rozciąga się na długości około 4 km i szerokości 2 km, a jej powierzchnia wynosi około 5,5 km². Jej dno, uformowane przez lodowiec, ma charakterystyczny kształt sierpa, którego końce skierowane są ku Świnicy i Świstowej Czubie.

Tam, gdzie znajduje się Dolina Pięciu Stawów Tatry Wysokie mogą poszczycić się niezwykłym krajobrazem, który współtworzą potężne granitowe szczyty, rozległe płaśnie, pola głazów i piarżysk, połacie kosodrzewiny oraz lśniące tafle jezior. Warto zaznaczyć, że ta jedna z najpopularniejszych atrakcji turystycznych na południu Polski była w przeszłości częścią Hali Pięć Stawów i wykorzystywano ją do wypasu bydła. Proces wykupu terenów przez Towarzystwo Tatrzańskie rozpoczął się jeszcze przed II wojną światową.

Kontynuowany był przez Tatrzański Park Narodowy, co doprowadziło do całkowitego zakończenia pasterstwa w 1968 roku. Dziś jest to obszar chroniony, w którym szczególną uwagę przyciąga zabytkowa koliba z XVII wieku, czyli najstarszy zachowany budynek pasterski w polskich Tatrach, stojący przy Wielkim Stawie. W dalszej części artykułu zostanie przedstawione, ile Dolina Pięciu Stawów Polskich posiada jezior i każde z nich zostanie pokrótce opisane. Wskazane zostanie także, dlaczego używa się takiego nazewnictwa do ich określania.

Ile jest stawów w Dolinie Pięciu Stawów?

Na wstępie należy zaznaczyć, że choć nazwa sugeruje obecność pięciu jezior, Dolina Pięciu Stawów kryje w sobie w rzeczywistości aż sześć zbiorników wodnych. Oprócz Przedniego, Małego, Wielkiego, Czarnego i Zadniego Stawu, znajduje się tu także Wole Oko. Jest to niewielkie, okresowe jezioro, które często wysycha. To właśnie dlatego nie jest ono uwzględniane w oficjalnej nazwie. Dolina jest znana z widoków przyciągających miłośników górskiej turystyki, oferując liczne szlaki i naturalne atrakcje na tle surowego piękna Tatr.

Przedni Staw Polski

Dolina Pięciu Stawów Polskich oferuje kilka niezwykłych jezior, na które natrafi się, wchodząc na jej obszar. Przedni Staw Polski, jest pierwszym, który da się zauważyć, wkraczając do doliny od strony szlaku z Palenicy Białczańskiej. To polodowcowe jezioro ma głębokość sięgającą 34,6 m i zachwyca wyjątkową przejrzystością wody, w której odbijają się malownicze zbocza Opalonego Wierchu.

Dodatkowo Dolina Pięciu Stawów ma do zaoferowania także najwyżej położone schronisko w Polsce. Znajduje się ono właśnie nad brzegiem Przedniego Stawu. Miejsce to stanowi popularny cel wędrówek turystycznych w Tatrach, gdyż zapewnia odwiedzającym niezapomniane widoki. Nadmiar wody z opisywanego jeziora przepływa przez Mały Staw, by następnie zasilić Wielki Staw. Tworzy się przy tym naturalny system hydrologiczny doliny.

Mały Staw Polski

Trzeba wskazać, że Mały Staw Polski zlokalizowany jest pomiędzy Przednim a Wielkim Stawem. Jego powierzchnia wynosi zaledwie 0,18 ha, a maksymalna głębokość to 2,1 m, choć wielkość zbiornika zmienia się w zależności od warunków atmosferycznych. Dolina Pięciu Stawów zimą pozwala dostrzec niezwykłe widoki. Zdarza się, że Mały Staw całkowicie zamarza, co nadaje mu wyjątkowy urok i czyni z niego interesujące miejsce turystyczne także poza sezonem letnim.

Warto także zauważyć, że przez jezioro przepływa okresowy strumień odprowadzający nadmiar wody z Przedniego Stawu. Nazwa “Mały Staw Polski” służy odróżnieniu go od jeziora o tej samej nazwie, mieszczącego się na Słowacji. Choć nie jest on największą atrakcją tego niezwykłego miejsca, jakim jest Dolina Pięciu Stawów Polskich, stanowi element jednego z najpopularniejszych górskich szlaków w kraju.

Wielki Staw Polski

U stóp zboczy Miedzianego, czyli masywnego szczytu w Tatrach Wysokich, znajduje się Wielki Staw Polski. Jest on prawdziwą perłą, którą ma do zaoferowania Dolina Pięciu Stawów. To najgłębsze i najdłuższe jezioro w całych Tatrach, osiągające około 80 metrów głębokości i prawie kilometr długości. Pod względem pojemności stanowi aż 30% wszystkich tatrzańskich jezior, a w Polsce ustępuje głębokością jedynie Hańczy i Drawsku. Wypływa z niego potok Roztoka.

Dolina Pięciu Stawów w Tatrach ma do zaoferowania turystom wiele atrakcji wizualnych, ale też i ciekawych historii. Jedną z nich jest fakt, iż w Wielkim Stawie w latach 50. XX wieku utonął niedźwiedź, pod którym załamała się kra. Następnie został on wydobyty i znajduje się w Muzeum Tatrzańskim. Po takie ciekawostki, jak i piękne widoki rokrocznie miłośnicy turystyki przemierzają liczne szlaki prowadzące do tego, jak i innych lokalnych jezior.

Czarny Staw Polski

Kiedy dojdzie się nad malowniczo położony Czarny Staw Dolina Pięciu Stawów zachwyci jeszcze bardziej swoim widokiem na Tatry. Ten zbiornik wodny położony jest w jej południowej części. Nad jego taflą wody górują potężne zbocza Liptowskich Murów, które nadają temu miejscu surowy, ale niezwykle piękny charakter. Woda spływa z niego potokiem do Wielkiego Stawu, po drodze tworząc liczne rozlewiska i podmokłe łąki stanowiące unikalne siedlisko dla wielu gatunków roślin.

W takim miejscu jak Tatry Dolina Pięciu Stawów wpasowuje się idealnie w krajobraz. Pomiędzy Czarnym a Wielkim Stawem przebiega żółty szlak prowadzący w stronę Szpiglasowej Przełęczy, skąd rozpościera się imponujący widok na szczyty po polskiej i słowackiej stronie.

Zadni Staw Polski

Dolina Pięciu Stawów w Tatrach ma wiele ciekawych atrakcji. Zdecydowanie jedną z nich jest Zadni Staw Polski, znany także jako Staw pod Kołem, czyli malownicze jezioro cyrkowe położone w najwyższej części opisywanego obszaru. Usytuowane jest na wysokości 1890 m n.p.m., co czyni je drugim najwyżej położonym jeziorem w Polsce, ustępując jedynie Zadniemu Mnichowemu Stawkowi.

W miejscu takim jak Dolina Pięciu Stawów Tatry wyglądają majestatycznie. Zadni Staw Polski otaczają szczyty Świnicy, Walentkowego Wierchu i Liptowskich Murów, które nadają temu miejscu surowy, górski charakter. Panują tu niskie temperatury, sprzyjające tworzeniu się wyjątkowo grubej pokrywy lodowej na jeziorze. Rekord z 1938 roku wyniósł aż 3,75 m. To najbardziej odległe miejsce turystyczne w całej dolinie doceniane jest przez wędrowców szukających spokoju z dala od najpopularniejszych szlaków.

Wole Oko

Dolina Pięciu Stawów wbrew swojej nazwie zawiera sześć jezior. Wole Oko jest wśród nich najmniejszym zbiornikiem wodnym i pojawia się jedynie okresowo. Położone jest w Dolince pod Kołem na wysokości 1862 m n.p.m., a jego istnienie zależy od poziomu wody w pobliskim Zadnim Stawie Polskim. Gdy jest pełen, woda przepływa do Wolego Oka, które następnie przekazuje ją do Wielkiego Stawu niewidocznym na powierzchni strumieniem płynącym pod kamieniami.

Co ciekawe, Dolina Pięciu Stawów Polskich swoją nazwę zawdzięcza temu, że Wole Oko traktowane jest bardziej jako ciekawostka geograficzna i przyrodnicza Tatr. To miejsce rzadko spotykane w przewodnikach, ale chętnie odwiedzają je pasjonaci turystyki górskiej, którzy cenią mniej oczywiste atrakcje. Jego położenie przy mniej uczęszczanych szlakach pozwala cieszyć się ciszą i bliskością dzikiej przyrody.

Nazewnictwo

Warto wskazać, że pierwotnie dolina była znana wśród górali pod nazwą „Pięciostawy”. Wraz z rozwojem turystyki w Tatrach wprowadzono nazwę “Dolina Pięciu Stawów”, która jednak okazała się myląca, ponieważ w słowackiej części Tatr istnieje druga lokacja o identycznej nazwie. Aby je odróżnić, przyjęto pełne określenia: Dolina Pięciu Stawów Polskich po stronie polskiej oraz Dolina Pięciu Stawów Spiskich po stronie słowackiej.

W codziennym języku turystów górskich obie nazwy skracane są do „Pięć Stawów” i „Pięć Spiskich”. Nazwy te nawiązują do jezior, jednak należy zaznaczyć, że po obu stronach jest ich faktycznie sześć. Wyżej już wskazano, że najmniejszy zbiornik, Wole Oko, nie został uznany za pełnoprawne jezioro. Niezależnie od ich rzeczywistej liczby, w przypadku takich gór jak Tatry Dolina Pięciu Stawów dodaje miejscu jeszcze większego uroku i sprawia, że tamtejszy widok wprawia w zachwyt wszystkich odwiedzających.

Flora i fauna

Na wstępie należy zaznaczyć, że opisywane miejsce nie imponuje jedynie niezapomnianymi krajobrazami. Trzeba dodać, że Dolina Pięciu Stawów w Tatrach to także niezwykle cenne siedlisko przyrodnicze. Ze względu na wysokość i surowy klimat w dolinie nie rosną lasy. Wyjątkiem był tu pojedynczy modrzew nad brzegiem Wielkiego Stawu. Dominują natomiast kosodrzewina oraz roślinność alpejska.

Na tym obszarze można spotkać rzadkie gatunki, takie jak tojad kosmaty, saussurea wielkogłowa, jarząb nieszpułkowy, gnidosz Hacqueta czy warzucha tatrzańska, z których wiele występuje w Polsce jedynie tam. Warto dodać, że żyją na miejscu również dzikie zwierzęta, jak choćby niedźwiedzie brunatne, kozice, świstaki, jelenie i rysie.

Dzięki takiemu niezwykłemu zakątkowi jak Dolina Pięciu Stawów Tatry są miejscem turystycznym przyciągającym nie tylko miłośników górskich widoków, lecz także pasjonatów przyrody. Nic dziwnego, że jest to jeden z najpopularniejszych kierunków wycieczek w polskich górach.

Jak dojechać do Doliny Pięciu Stawów?

Trzeba wskazać, że w przypadku miejsc takich jak Dolina Pięciu Stawów trasa jest stworzona w ten sposób, aby udało się dotrzeć środkiem transportu jak najbliżej atrakcji, a następnie dalszą jej część pokonać pieszo. Dojazd z Zakopanego do Palenicy Białczańskiej jest prosty i wygodny. Możliwe jest dotarcie tam:

• Autobusami, które kursują regularnie z centrum Zakopanego, na przykład z przystanku przy Alei 3 Maja. Cena biletu to około 15 zł w jedną stronę, a w sezonie wakacyjnym przewoźnicy oferują kursy co 15-20 minut. Sam przejazd do Palenicy Białczańskiej trwa około 35 minut. Busy kursują zazwyczaj w godzinach od rana do wieczora.
• Własnym samochodem poprzez trasę Zakopanego do Palenicy Białczańskiej, która wiedzie przez Jaszczurówkę i Bukowinę Tatrzańską. Sama podróż trwa około 30-35 minut.

Jak widać powyżej, Dolina Pięciu Stawów jest miejscem, w pobliże którego można się dostać różnymi środkami transportu. Trasa do Palenicy Białczańskiej prowadzi malowniczo przez Tatry i posiada duże walory wizualne pod kątem turystyki. Po dotarciu na parking lub przystanek na podróżnych czeka pieszy wstęp na dostępne szlaki.

Parking

Na wstępie należy zaznaczyć, że Dolina Pięciu Stawów parking posiada przede wszystkim na Palenicy Białczańskiej, przy wejściu na polski szlak. Zarządzany jest przez Tatrzański Park Narodowy i działa na podstawie rezerwacji online. Cena parkingu może być zmienna. W sezonie letnim (lipiec-sierpień) opłata za parking wynosi zazwyczaj 60 zł za całodzienny postój. Poza sezonem (wrzesień-czerwiec) ceny zaczynają się od 35 zł, choć w weekendy lub święta mogą wrosnąć.

Mając opcję taką jak parking Dolina Pięciu Stawów staje się dostępna dla indywidualnych wędrowców i wycieczek. Przestrzeń dysponuje około 1200 miejscami, w tym na Palenicy Białczańskiej, okolicznym pasie drogowym i Łysej Polanie. Dokładne miejsce pozostawienia auta przydzielane jest przez obsługę na podstawie kolejności przyjazdu, a kierowca nie ma opcji wyboru konkretnego sektora. E-bilet daje gwarancję zaparkowania samochodu w okolicy tego miejsca Tatr.

Szlaki turystyczne

Opisywane miejsce jest jedną z najpopularniejszych atrakcji górskich. Nic więc dziwnego, że do takiego zakątka, jak Dolina Pięciu Stawów szlak nie prowadzi jeden, lecz kilka. Oferują one różne stopnie trudności i czas przejścia, co sprawia, że turyści mogą dostosować trasę do swoich preferencji. Można wyróżnić następujące przejścia:

1. Niebieski szlak przez Świstówkę Roztocką od Morskiego Oka – uważany za najprostszy wariant dojścia do Doliny Pięciu Stawów. Wędrówka trwa około 1 godziny 40 minut. Trasa jest zamknięta zimą do połowy maja. Po drodze można podziwiać widoki na Morskie Oko i otaczające je szczyty.
2. Szlak Dolina Pięciu Stawów przez Szpiglasową Przełęcz i Szpiglasowy Wierch – malownicza trasa z kilkoma łatwymi odcinkami z łańcuchami. Czas przejścia: około 2 godziny 20 minut. Ze szczytu rozpościera się panorama Doliny Pięciu Stawów i Doliny Rybiego Potoku.
3. Niebieski szlak na Zawrat – stosunkowo łatwe podejście od strony Doliny Pięciu Stawów (ok. 1 godzina 50 minut). Należy jednak pamiętać, że zejście w kierunku Hali Gąsienicowej jest znacznie trudniejsze, z dużą ekspozycją i zabezpieczeniami.
4. Żółty szlak na Kozią Przełęcz – technicznie wymagający, z licznymi łańcuchami i hakami. Czas przejścia to około 1 godzina 50 minut.
5. Kozi Wierch – najwyższy szczyt położony w całości w polskich Tatrach. Wejście zajmuje około 2 godziny 10 minut. Brak tam metalowych ułatwień, choć trasa miejscami jest eksponowana.
6. Przełęcz Krzyżne – długi, wymagający kondycyjnie odcinek pełen zboczy i podejść. Przejście zajmuje około 2 godziny 25 minut i nagradza piękną panoramą Doliny Pięciu Stawów oraz Doliny Pańszczycy.

Jak widać, oferuje Dolina Pięciu Stawów szlaki o różnorodnym charakterze, które można dopasować do własnych preferencji. Nic więc dziwnego, że jest popularnym miejscem turystycznym. Każde z przejść pozwala odkryć inne oblicze tego niezwykłego miejsca w polskich Tatrach.

Schronisko PTTK w Dolinie Pięciu Stawów Polskich

Schronisko Dolina Pięciu Stawów to wyjątkowe miejsce na mapie turystyki w Tatrach. Pierwszy obiekt noclegowy powstał nad Małym Stawem już w 1876 roku. Obecny budynek, piąty w historii, wzniesiono w połowie XX wieku nad taflą Przedniego Stawu na wysokości 1671 m n.p.m., co czyni go najwyżej położonym schroniskiem w Polsce. Nosi imię Leopolda Świerza, znanego alpinisty i badacza Tatr.

Dolina Pięciu Stawów schronisko ma całkiem duże, obejmujące 67 miejsc noclegowych, a jego słynnym przysmakiem jest pieczona na miejscu szarlotka. Turyści mogą również wypożyczyć sprzęt narciarski czy skorzystać z przechowalni bagażu. Co ciekawe, jest to jedno z zaledwie dwóch schronisk górskich w Polsce, do którego nie da się dojechać samochodem. Drugie znajduje się na Szczelińcu Wielkim w Górach Stołowych.

Zaopatrzenie dostarcza specjalna winda towarowa, widoczna z zielonego szlaku prowadzącego w stronę Siklawy. W okolicy schroniska znajduje się wiele atrakcji turystycznych oraz popularnych tras, które prowadzą wędrowców na tatrzańskie szczyty.

Ciekawostki o Dolinie Pięciu Stawów Polskich

Należy wskazać, iż Dolina Pięciu Stawów w Tatrach to jedno z najciekawszych miejsc turystycznych na południu kraju. Poniżej zostaną wskazane mniej znane informacje, które mogą zainteresować miłośników polskich gór:

• W jeziorach w Dolinie, zwłaszcza w mniejszych, takich jak Mały Staw Polski czy Zadni Staw, warunki środowiskowe, czyli niska temperatura i uboga fauna planktonowa, uniemożliwiają rozwój naturalnych populacji ryb. To czyni je ekosystemami wyjątkowymi w skali Tatr.
• Położenie Doliny Pięciu Stawów oraz obecność wąskich przełęczy sprzyjają silnym podmuchom. Nawet w środku lata można tu doświadczyć porywistych i chłodnych wiatrów.
• Mały Staw jest miejscem, w którym odnotowano występowanie traszki górskiej. Czyni go to najwyżej położonym siedliskiem tego płaza w kraju.
• Według lokalnych legend na dnie Wielkiego Stawu ma być zatopiony skarb w postaci skrzyni pełnej kosztowności, która została tam wrzucona w czasie wojen i niepokojów. Rzekomo znajduje się ona tam do tej pory, lecz jest chroniona przez duchy gór, które nie pozwalają jej wydobyć.

W górach takich jak Tatry Dolina Pięciu Stawów uchodzi za jedno z najpopularniejszych miejsc do odwiedzenia. Jest ona fascynująca nie tylko ze względu na niesamowite krajobrazy, ale także zjawiska przyrodnicze i historie, jakie się z nią wiążą.

Inne atrakcje w Polsce

Planując krajoznawczą wycieczkę, warto odwiedzić również inne ciekawe miejsca, niż tylko opisywana w niniejszym artykule Dolina Pięciu Stawów Polskich. Można wśród nich wskazać między innymi:

1. Morskie Oko, czyli drugie największe jezioro w polskich górach. Otoczone jest malowniczymi szczytami i zachwyca turystów niezależnie od pory roku. Znajduje się w samym sercu Tatr. Stanowi doskonały punkt startowy na wyprawy w wyższe partie gór.
2. Ogród Japoński we Wrocławiu. To unikalne miejsce w stylu orientalnym, pełne egzotycznych roślin, mostków i stawów, w których znajdują się choćby karpie Koi. Powstał na początku XX wieku i jest idealnym miejscem na spokojny spacer wśród harmonijnych kompozycji. Służy także celom kontemplacyjnym.
3. Zamek Moszna, czyli jedno z najbardziej bajkowych miejsc w Polsce. Posiada aż 365 pomieszczeń i 99 wież. Łączy w sobie różne style architektoniczne i otoczony jest pięknym parkiem, co czyni go wyjątkowym celem podróży.

Powyżej wskazano, że Polska jest bogata w liczne atrakcje i miejsca, które warto odwiedzić, by zaspokoić potrzebę doznań wizualnych, wyciszyć się, ale również podziwiać dzieła stworzone przez naturę i człowieka.

Zakończenie

Niniejszy artykuł wykazał, iż nie bez przyczyny Dolina Pięciu Stawów Polskich opinie wśród turystów zbiera niemal zawsze entuzjastyczne i zasłużenie uchodzi za jedną z najpiękniejszych pereł Tatr. Bogactwo przyrody, liczne szlaki oraz unikalne atrakcje sprawiają, że każdy, kto tu dotrze, znajduje coś dla siebie, od malowniczych jezior po majestatyczne panoramy górskie.

Dlatego też można postawić tezę, iż Dolina Pięciu Stawów posiada wysoką pozycję w świecie górskiej turystyki. Urzeka ona o każdej porze roku. Wędrówka po tym wyjątkowym zakątku pozwala nie tylko obcować z dziką naturą, lecz także doświadczyć spokoju i harmonii. Warto wpisać ją na listę obowiązkowych punktów do odwiedzenia w polskich Tatrach.

Najczęściej zadawane pytania